Veel steden hebben te maken met winkelleegstand. Dit vormt de aanleiding voor het experiment AANGENAME AANLOOPSTRATEN geïnitieerd door Platform31 samen met de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed.

Winkelleegstand als gebiedsopgave
Bijna dagelijks staan er alarmerende berichten in de krant over de groeiende leegstand van winkels. Bijna 7 % van de winkels staat op dit moment leeg. En volgens de eigen brancheorganisatie Inretail zal die leegstand vooralsnog blijven groeien. Vooral gebieden waar het inwonertal krimpt zijn kwetsbaar. Evenals de randen van onze centra. Op de zogenaamde B- en C-locaties staat maar liefst 10% tot 15% leeg. De oorzaken van die groeiende leegstand zijn inmiddels wel bekend: internetverkoop, economische crisis, demografische veranderingen, winkelgebieden die niet langer aansluiten bij de vraag van de consument maar vooral: er zijn gewoon te veel winkels voor te weinig mensen.

De vraag voor velen is dan nu ook wat we er tegen kunnen doen. Maar is dat wel de juiste vraag? Want het gaat er wellicht niet om wat we tegen de leegstand kunnen doen, maar wat we met de beschikbare panden kunnen doen. Tegen de leegstand vechten betekent dat je met alle mogelijke middelen probeert om lege winkels weer bezet te krijgen. Dat kan succesvol zijn, want er is een heel arsenaal aan instrumenten beschikbaar om het winkelklimaat te beïnvloeden.

Maar wie de moeite neemt even in de voorgeschiedenis te duiken en om voor de aanloopstraten en centrumstraten een 'biografie' op te stellen van het gebruik van de panden en de openbare ruimte, zal ontdekken dat er ook een ander perspectief op de straat mogelijk is. Perspectieven die laten zien dat de opgave niet uitsluitend een economische opgave is, maar die laten zien dat een straat kan vragen om een infrastructurele of stedebouwkundige strategie, om een ruimtelijk-economische strategie of om een aanpak waarbij de kwaliteiten van een straat opnieuw zichtbaar worden. Panden kunnen wellicht niet alleen worden benut voor winkels, maar ook voor andere bedrijvigheid of woningen.

Winkelleegstand en erfgoed
Uitgangspunt voor een nieuwe strategie is dan het gegeven: de straat met bebouwing was er vaak al lang voordat het de winkelstraat werd zoals we die nu kennen. Dus is er ook een toekomst denkbaar zonder die continue winkelfronten, met structureel minder winkels, met andere activiteiten en op een andere manier verdeeld? Wat kan in economisch en sociaal-cultureel opzicht de betekenis zijn van een pand of een straat voor de wijk en de stad, en welke betekenis hebben erfgoed en monumentale gebouwen hierbij?

De komende tijd ontwikkelt mdbs in samenwerking met de RCE binnen dit experiment voor de deelnemende steden een 'Biografie van de winkelstraat'. De biografie is een strategie om te ontdekken welke verschillende perspectieven er mogelijk zijn om (historische) winkelstraten vitaal en aantrekkelijk te houden. Een ruimtelijke analyse van de winkelstraat waarbij markante gebouwen en plekken, historische structuren, gekoppeld aan hun verhalen in beeld worden gebracht.

Er nemen verschillende gemeenten deel aan het experiment: Hilversum, Alkmaar, Castricum, Zaanstad, Den Helder, Cuijk, Helmond, Deventer, Den Haag en Schiedam. Er wordt voor alle deelnemers een biografie gemaakt die als basis dient voor een 'workshop met de kaart op tafel'.

DELEN