Paasblog; de neparchitect
Blog - 2 april 2013De Volkskrant en Nu.nl pikten onlangs een bericht op van Franse persbureaus waarin melding werd gemaakt van een neparchitect die in en rond Parijs een aantal gebouwen had ontworpen voordat hij werd ‘ontmaskerd’ door een ontevreden klant. Is dat zo’n sensatie? Of eens te meer een blijk van grote onwetendheid van wat zich in de Nederlandse bouw afspeelt?
In Nederland is dit verschijnsel aan de orde van de dag. We hebben hier weliswaar titelbescherming via het architectenregister, maar voor het verkrijgen van een bouwvergunning is geen ontwerp of handtekening van een architect vereist. De titelbescherming stelt slechts dat het verboden is je architect (of stedenbouwkundige) te noemen zonder dat je als zodanig bent opgeleid en daarmee inschrijving in het register hebt bereikt. Maar voor welstandscommissies is het wekelijkse tenenkrommende kost, dat een opdrachtgever zijn ‘architect’ voorstelt die dan een plan presenteert dat het vermoeden doet rijzen dat er sprake is van een neparchitect. Zoals onlangs in Amersfoort, toen er schaamteloos een plan werd gepresenteerd met studentenwoningen zonder ramen in de buitengevel. Maar de commissie beoordeelt het plan, niet de opleiding van de ontwerper. In de meest schrijnende gevallen wordt wel geopperd dat de opdrachtgever wellicht beter een (echte) architect kan inschakelen.
Ook heel wat gemeenten maken zich schuldig aan overtredingen van de titelwet, voornamelijk door ‘stedenbouwkundigen’ naar voren te schuiven die dat niet zijn. Niet volgens de wet op de architectentitel, die stelt dat iemand zich alleen stedenbouwkundige mag noemen wanneer hij/zij als stedenbouwkundige is ingeschreven. Hm, wat is erger, een gemeente die liegt of een gemeente die in het geheel niet verbloemt dat er geen stedenbouwkundige in dienst is? Er zijn flagrante leugens, maar vooral veel grensgevallen: de neparchitect is wel ingeschreven als interieurarchitect (onlangs nog bij een forse uitbreiding van een middelbare school in Amersfoort), de nepstedenbouwkundige is eigenlijk architect, etc. En, het moet gezegd worden, sommige architecten maken prachtige stedenbouwkundige plannen. En in sommige gevallen levert een neparchitect best acceptabel werk af. Maar toch: zouden we dat als excuus accepteren als het om een arts ging? Ja, het is waar, deze man (of vrouw) is eigenlijk geen echte arts, maar hij voert toch meestal best wel goede behandelingen uit….
De rol van de architect in het planproces voor gebouwen wordt, evenals die van de stedenbouwkundige bij ruimtelijke planvorming, onacceptabel gemarginaliseerd. Dat zal snel een pijnlijke verslechtering laten zien van wat er in Nederland gebouwd wordt. Voor dit soort praktijken is de welstandstoets vaak een laatste vangnet als redmiddel tegen beunhazerij, ondergewaardeerd door bestuurders, burgers en media. Overigens zijn er ook los daarvan voldoende aanleidingen titel en beroep van architect beter te beschermen tegen neparchitecten in ons land. Als er in Frankrijk eentje rondloopt, ja, dan is het nieuws!